Tiếp tục chuỗi bài viết chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp ngành xuất khẩu, bài viết này sẽ là những kinh nghiệm thực tế của mình khi nghiên cứu tìm hiểu mặt hàng xuất khẩu gỗ. Trong số các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, thì gỗ và các sản phẩm về gỗ cũng thuộc nhóm các mặt hàng chủ lực.
Cho nên bài viết này sẽ giúp các bạn nắm được cái nhìn tổng quan về xuất khẩu gỗ. Qua đó phần nào giúp các bạn có được sựa chọn mặt hàng để xuất khẩu phù hợp.
Xuất khẩu gỗ gồm những mặt hàng nào?
xuất khẩu mặt hàng gỗ
Việt Nam hiện chỉ cho phép xuất khẩu gỗ thuộc nhóm gỗ rừng trồng như keo, tràm, thông, cao su…. Ngoài ra chúng ta còn bắt gặp các doanh nghiệp xuất khẩu gỗ Teak, tuy nhiên theo mình tìm hiểu thì đa phần nguồn gỗ Teak này có xuất xứ từ Lào. Được các doanh nghiệp Viêt Nam mua lại và xuất đi dưới dạng tạm nhập tái xuất.
Các mặt hàng về gỗ xuất khẩu giá trị thấp có thể kể đến như sau:
Gỗ tròn: Xuất khẩu mặt hàng gỗ tròn thường ít được khuyến khích vì giá trị thấp và gây lãng phí nguồn tài nguyên gỗ. Qua đó ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn cung cấp gỗ cho các doanh nghiệp Việt Nam trong ngành công nghiệp chế biến gỗ và các sản phẩm từ gỗ.
Gỗ xẻ: cũng là các nhóm gỗ rừng trồng nhưng thay vì xuất bán dưới dạng gỗ tròn thì sẽ được xẻ theo kích thước yêu cầu của đối tác thường là xẻ nan để làm pallet hay ván sàn….
Gỗ ghép thanh: là hình thức các thanh gỗ nhỏ được tạo mộng (mộng nằm hoặc mộng đứng) để liên kết với tạo thành các thanh gỗ dài. Nhiều thanh gỗ dài lại được liên kết với nhau để tạo ra những tấm ván bằng gỗ có kích thước tiêu chuẩn (1m22 x 2m44) với nhiều nhiều độ dày khác nhau. Cũng có trường hợp kích thước tấm ván gỗ được tạo theo yêu cầu riêng biệt của khách hàng.
gỗ cao su ghép thanh
Các thanh gỗ nhỏ được tạo mộng
gỗ ghép thanh xuất khẩu
Nhiều thanh gỗ được ghép thành tấm ván theo kích thước tiêu chuẩn
Ván bóc: các thanh gỗ được bóc thành các tấm ván mỏng, sau đó để khô dùng làm nguyên liệu cho sản xuất ván ép.
ván bóc
Phơi ván bóc
Đặc điểm chung của nhóm gỗ này:
Các hình thức gỗ trên đều đem lại giá trị xuất khẩu thấp nhưng lại ảnh hưởng tới nguồn cung nguyên liệu cho ngành chế biến gỗ trong nước nên bị chính phủ hạn chế xuất khẩu bằng cách áp thuế 25%. Riêng ván bóc là 10% – 15%.
Các bạn có thể hiểu vấn đề trên như sau: các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu như sản xuất đồ nội thất, đồ gia dụng bằng gỗ, gỗ dán hay pallets có thể cạnh tranh với các doanh nghiệp trên thế giới chính là dựa vào nguồn cung cấp gỗ dối dào và rẻ ở trong nước.
Nếu bây giờ nguồn cung cấp gỗ này được phép xuất khẩu ồ ạt sẽ dẫn đến thiếu hụt nguồn cung, gián tiếp đầy giá nguyên liệu tăng cao gây khó khăn cho các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu.
Ngoài ra, 4 loại mặt hàng gỗ trên lại có giá trị xuất khẩu thấp, không đem lại quá nhiều lợi ích cho nước ta.
Do đó, chính phủ áp thuế nhằm kiểm soát việc xuất khẩu loại gỗ này.
Các mặt hàng gỗ xuất khẩu giá trị cao có thể kể đến như:
Gỗ dán: được tạo từ nhiều tấm ván gỗ mỏng được xếp chồng lên nhau để tạo thành một tấm gỗ thường theo kích thước chuẩn (1m22 x 2m44).
Gỗ dán phủ phim
Gỗ dán của nhiều loại như gỗ dán để đóng bao bì, pallet; gỗ dán để làm đồ nội thất; gỗ dán phủ phim; gỗ dán phủ mặt bintangor, phủ veneer….
Đa phần gỗ dán Việt Nam được đánh giá chất lượng thấp và thường được xuất khẩu để đóng hàng bao bì nên giá trị vẫn chưa cao.
Một quốc gia được đánh giá rất mạnh về mặt hàng gỗ dán dùng cho sản xuất nội thất là Malaysia. Giá trị mặt hàng gỗ dán này rất cao.
Đồ nội thất từ gỗ: các sản phẩm như bàn ghế gỗ, giường gỗ, giá sách gỗ … rất được khuyến khích xuất khẩu vì đem lại giá trị cao cho xuất khẩu, lại giải quyết được nhiều việc làm cho lao động trong nước.
Giá đỡ hành lý bằng gỗ
Mặt hàng này thường được các công ty lớn được đầu tư về nhà máy sản xuất bài bản sản xuất và xuất khẩu.
Đồ gia dụng bằng gỗ: có thể kể đến như muỗng gỗ, đũa gỗ, thìa gỗ, thớt gỗ, hộp gỗ…. Các mặt hàng này cũng được chính phủ khuyến khích xuất khẩu.
Lồng chim gỗ xuất khẩu
Một số mặt hàng gỗ khác: dăm gỗ để sản xuất giây hoặc nguyên liệu cho sản xuất viên nén, ván MDF, ván sàn….
Những mặt hàng gỗ xuất khẩu giá trị cao kể trên được khuyến khích xuất khầu nên được ưu đãi với mức thuế 0%.
Các thị trường chính của xuất khẩu gỗ
Các thị trường chính của xuất khẩu gỗ là Trung quốc, Ấn độ, Hàn quốc, Nhật bản, Châu âu, Mỹ…
Trong đó:
Trung quốc thường nhập khẩu gỗ tròn, gỗ xẻ để làm pallet, nhập gỗ ghép thanh để sản xuất đồ nội thất, nhập ván bó để làm gỗ dán.
Ấn độ nhập gỗ tròn, gỗ xẻ, ván bóc, ván ép và gỗ ghép thanh
Hàn quốc nhập gỗ xẻ, ván ép, gỗ ghép thanh và đồ nội thất
Nhật bản nhập ván ép và đồ nội thất. Ngoài ra Nhật bản thường yêu cầu các sản phẩm từ gỗ phải có chứng nhận FSC – chứng nhận trồng và khai thác rừng bền vững.
Châu âu và Mỹ nhập ván ép và đồ nội thất. Các nước này cũng yêu cầu phải có chứng nhậ FSC cho các sản phẩm gỗ.
Như vậy Trung quốc, Ấn độ và Hàn quốc là 3 nước nhập khẩu gỗ của Việt Nam nhiều nhất nhưng đa phần dưới dạng thô hoặc giá trị thấp để đem về sản xuất ra các sản phẩm có giá trị thương mại cao hơn. Các nước này cũng thường đưa ra giá khá thấp nhưng bù lại thường không yêu cầu quá cao về mặt chất lượng và thường mua số lượng lớn.
Các bạn thử hình dung nếu không áp thuế xuất khẩu cho các mặt hàng gỗ giá trị thấp này thì với việc giá nhập khẩu giảm được từ 25% thì việc 3 nước này xuất bán lại các sản phẩm giá trị thương mại cao với mức giá giảm 25%.
Khi đó làm sao các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu của chúng ta cạnh tranh nổi???
Lợi thế xuất khẩu gỗ của Việt Nam
gỗ keo xẻ
Xưởng gỗ keo xẻ
Các nước có nền công nghiệp chế biến gỗ phát triển như Trung quốc, Ấn độ, Hàn quốc lại không có quá nhiều nguồn nguyên liệu nên bắt buộc phải đi nhập khẩu.
Khi mà nguồn gỗ tự nhiên từ Châu Phi hay Đông Âu lại bị tăng cao vì diện tích giảm và khoảng cách vận chuyển xa.
Thì Việt Nam với nguồn gỗ rừng trồng dồi dào, rẻ, lại có khoảng cách gần. Ngoài ra chất lượng gỗ của rừng trồng của Việt Nam được đánh giá là khá tốt, phù hợp yêu cầu cho nền công nghiệp chế biến gỗ.
Do đó nước ta nổi lên như một điểm đến tiềm năng để nhập khẩu gỗ.
Những thách thức của mặt hàng xuất khẩu gỗ
Bên cạnh những lợi thế, ngành gỗ xuất khẩu cũng đang phải dối mặt với nhiều khó khăn như:
Đa phần các doanh nghiệp vẫn chưa đủ tiềm lực để đầu tư nhà xưởng, trang thiết bị nhằm sản xuất những mặt hàng giá trị cao mà chỉ đang xuất thô hoặc có giá trị và chất lượng thấp. Dẫn ít lãng phí nguồn thu cho đất nước và áp lực giá nguyên liệu cho các doanh nghiệp chế biến sản phẩm tinh.
Nguồn cung gỗ rừng trồng trong dân cao nên hầu như nguồn gốc gỗ chưa có chứng nhận FSC. Làm hạn chế thị trường xuất khẩu. Trong tương lai, nhiều nước nhập khẩu gỗ sẽ yêu cầu chứng nhận FSC này. Nếu không giải quyết sớm, các doanh nghiệp chúng ta sẽ rất khó phát triển.
Việc phát triển ồ ạt không có kiểm soát và quy hoạch dẫn đến sự canh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp. Làm hạ giá thành xuất bán. (Điều này chỉ có lợi cho mấy anh Trung quốc bán máy móc.)